Türkiye, Sürücüsüz Araç dönemine hazırlanıyor

Resmi Gazete’de yayımlanan “Tam Otonom Araçların Otonom Sürüş Sistemine İlişkin Motorlu Araçların Tip Onayı Hakkında Yönetmelik”, otonom araçların gerekliliklerini, test süreçlerini ve yasal çerçevesini belirliyor. Bu adım, Türkiye’nin akıllı ulaşım sistemlerine geçiş sürecinde önemli bir kilometre taşı olarak değerlendiriliyor.

Avrupa Birliği Standartlarıyla Uyumlu

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından hazırlanan düzenleme, Avrupa Birliği’nin 2022/1426 sayılı tüzüğünü temel alıyor. Yönetmelik, özellikle M ve N kategorisindeki araçların otonom sürüş sistemlerini standart bir yapıya kavuşturuyor. Türkiye’ye ithal edilen veya yerli üretimle piyasaya sunulacak tam otonom araçların, belirlenen kriterlere uygun olduğunu göstermek için tip onayı alması gerekecek.

Üç Kullanım Senaryosu

Yönetmelikte, otonom araçların üç temel kullanım senaryosuna yönelik standartlar tanımlandı:

Çift Modlu Araçlar: Manuel ve tam otonom sürüş modlarına sahip araçlar, belirlenmiş alanlarda insan veya mal taşımacılığı için kullanılabilecek.
Sabit Güzergâhlı Araçlar: Önceden belirlenmiş çıkış ve varış noktaları arasında çalışan, yolcu veya mal taşımacılığı için tasarlanan araçlar.
Otonom Park Sistemleri: Belirli otoparklarda, park etme görevini üstlenebilen tam otonom sürüş modlarına sahip araçlar.

Bu senaryolar, otonom teknolojilerin farklı kullanım alanlarına adapte edilebilmesi için esnek bir çerçeve sunuyor.

Otonom Araçların Seviyeleri

Düzenleme, otonom sürüş sistemlerinin beş farklı seviyede sınıflandırılmasını da içeriyor:

Seviye 0: Tüm kontrol sürücüde.
Seviye 1: Bazı fonksiyonlar otomatik, ancak kontrol sürücüde.
Seviye 2: Gaz, fren ve direksiyon otomatik, sürücü izlemek zorunda.
Seviye 3: Bazı sürüş görevleri tamamen otomatik, ancak gerektiğinde sürücü devreye girebilir.
Seviye 4: Neredeyse tamamen otonom, sınırlı müdahale gerektirir.
Seviye 5: Tam otonom, insan müdahalesi gerektirmez.
Seviye 5 araçların tüm trafik koşullarında, herhangi bir sürücüye ihtiyaç duymadan seyahat edebilmesi hedefleniyor.

İnsan Hatasını Ortadan Kaldırarak Güvenliği Artırıyor

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre, dünya genelinde her yıl 1.35 milyon kişi trafik kazalarında hayatını kaybederken, kazaların %95’i insan hatasından kaynaklanıyor. Otonom araçların, insan hatalarını minimize ederek bu oranı ciddi şekilde düşürmesi bekleniyor. Bu da hem can kayıplarını azaltacak hem de trafik güvenliğini artıracak.

Türkiye’nin Yol Haritası

Türkiye’nin bu düzenlemeyle birlikte, akıllı ulaşım sistemlerinde küresel rekabete hazır hale gelmesi hedefleniyor. Yasal ve teknik altyapının belirlenmesi, otonom teknolojilere yönelik yatırımları hızlandırabilir ve yerli üretim fırsatlarını artırabilir.